De geschiedenis van de etiquette

Als je denkt dat je met het open houden van de deur een etiquette gebruikt die uit beleefdheid voor de vrouw in ontstaan, dan heb je het mis. Het zinnetje: “ vrouwen eerst” komt voort uit noodsituaties. Het oorspronkelijke zinnetje was: “vrouwen en kinderen gaan eerst” en was bedoeld als volgorde waarin mensen in veiligheid moesten worden gebracht. Kinderen zijn het kwetsbaarst en kunnen zichzelf vaak niet redden, bovendien zijn zij de toekomst en moesten bij een brand of schipbreuk altijd als eerste gered worden. Daarna kwamen de vrouwen, omdat zij simpelweg het voortbestaan van het ras het beste waarborgen. Om een ras te laten voortbestaan is één man en tien vrouwen voldoende om een basis te leggen voor verdere voortplanting. Het heeft dan ook alles te maken met de eerbied die een man heeft voor de mogelijkheid van de vrouwen om nieuw leven voort te kunnen brengen en op te voeden.

De oorsprong

De oorsprong van de etiquette vinden we terug in de zestiende eeuw, maar het hoogtij werd pas in de negentiende eeuw gevierd met de opkomst van de bourgeoisie of ook wel burgerij. Deze gegoede bovenlaag van de maatschappij bestond na de opkomst van de industriële revolutie uit rijke zakenlieden die ontstaan waren door het kapitalistische systeem. Het was de laag van de maatschappij die zijn status niet zoals de adel uit familie oogpunt had gekregen, maar door hard werken. Door vele socialistische denkers werden ze slechts als heersende klasse van eigenaren gezien die door onderdrukking en uitbuiting profiteerde van de onderklasse. Ook wel proletariaat genoemd. Aangezien de adel in de late middeleeuwen een voorbeeldfunctie vervulde, namen anderen (burgers) de etiquette weer als regels over. Deze zogenaamde ‘burgers’ zijn door dit competitieve gedrag uiteindelijk uitgegroeid tot de burgerij.

Een voordeel

Het voordeel van regels en codes is dat het het leven aanzienlijk vergemakkelijkte. De mensen hoefden niet steeds na te denken over zaken waar ze vaak niet over na wilden denken. In deze tijd zou dat niet snel problemen geven, maar in die tijd was dit wel een probleem aangezien er veelvuldig kostuums gewisseld werden. En dit soms zelfs meerdere keren per dag. Etiquette werd daarom ook als sociaal smeermiddel gezien en niet als krampachtige statusverheffing.

De uiteindelijke verandering

Uiteindelijk heeft er zich een omkeer plaats gevonden. De oppervlakkige en materialistische levensstijl van de burgerij maakte plaats voor een moderne tijd. Deze moderne tijd zorgde er met zijn snelle maatschappelijke veranderingen voor dat de etiquette zich richting de vereenvoudiging schoof. In de moderne tijd was gelijkheid belangrijk en dus moest het uiterlijke verschil, maar ook het verschil in gedragingen naar de achtergrond verdwijnen. Etiquette heeft dan ook heel lang de benaming oubollig gehad en wordt door sommigen nog steeds zo bestempeld.
Toch worden veel etiquette zoals we ze vroeger kenden weer gebruikt. Veel mensen vinden het prettig en voelen zich op hun gemak als ze weten wat er van hen verwacht wordt.